Kayıt Ol | Şifremi Unuttum
Kapat
Facebook'ta takip et.Twitter'da takip et. Abone Ol!
Dr. Aziz AYVA
GÃœNEYSINIR FOLKLOR DERLEMELERÄ°
06.11.2019

Yirmi yılı aÅŸkın süredir Güneysınır ilçesinin baÅŸta Mehmet Ali köyü olmak üzere köylerinde folklor derlemeleri yapmaktayım. 1996 yılında baÅŸlayan bu folklor derlemeleri neticesinde bölgenin masal, efsane, fıkra, mani, ağıt, türkü, yöresel kelimeleri vb. türlerinde birçok ürünü derledim ve zaman zaman da bunları yayımladım. BaÅŸta Türk Dil Kurumu’nun yayın organı olmak üzere çeÅŸitli dergilerde bu yazılarım yayımlandı. Bundan baÅŸta yüksek öÄŸretimde Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü’nde okuyan öÄŸrencilerime de bölge folkloruyla ilgili derleme çalışmaları yaptırdım. Selçuk Üniversitesi ve Necmettin Erbakan Üniversitesi’nde konuyla ilgili seminer, bitirme tezleri ve yüksek lisans seminerleri hazırlattım.

Güneysınır ilçesi folklorik bakımdan son derece zengin bir bölgedir. Bölgede tarım ve hayvancılık geçim kaynağıdır ve bununla ilgili uygulama ve ritüeller de folklora yansımıştır. Hayvancılığa baÄŸlı olarak koç katımı, koyun kırkma, kurt aÄŸzı baÄŸlama, çeÅŸitli hayvan hastalıklarının tedavileri geleneksel yöntemlerle hâlâ sürdürülmektedir. Yine tarımla ilgili olarak bolluk ve bereket uygulamaları, ilk ürünün kutsanması, paylaÅŸtırılması, imece usulü, çeÅŸitli alışveriÅŸ yöntemleri ve buna benzer birçok pratik de tespit ettiÄŸimiz örnekler arasında yer almıştır.

Elimizde bulunan bir yığın derleme dosyası içerisinde birçok masal, efsane, fıkra, türkü ve mani de yayımlanmayı beklemektedir. Yapılacak bir proje kapsamında Güneysınır ve köylerinin folklorik varlığını ortaya çıkarmamız en büyük dileÄŸimizdir. ÖÄŸretim Görevlisi Dr. Seyfullah GümüÅŸok’un yürütücülüÄŸünde baÅŸlayıp tamamladığımız GeçmiÅŸten Günümüze Güneysınır adlı bir proje sonucunda yayımlanan kitapta da halk kültürü bölümünde bölge folkloru ile ilgili malzemeler sunulmuÅŸtur.

Bu konuda Üniversitelerin çeÅŸitli bölümlerden akademisyenler ile birlikte yaptığımız folklor gezilerinde yörenin tarih, sanat tarihi, edebiyat, el sanatları, mimari, vb. alanlarda çeÅŸitli çalışmaların yapılabileceÄŸi konusunda fikir birliÄŸine varılmıştır. Belediyemizin ve Kaymakamlığımızın da bu alanlardaki çalışmalara desteklerini bildirmeleri oldukça sevindiricidir. Planlı, koordineli ve bir proje dahilinde böyle kapsamlı bir çalışmanın yapılması elzemdir. Bir grup veya komisyon ile bir yol haritası belirlenip çalışma projelendirilip ivedi bir ÅŸekilde çalışmalara baÅŸlanılmalıdır. Edebiyat, tarih, sanat tarihi, mimari, el sanatları ve dokuma, iletiÅŸim, ve biliÅŸim ve teknik konulardaki araÅŸtırıcılar, ilçemizin akademisyenleri belki Belediyenin ve Kaymakamlığın organizasyonluÄŸunda bir araya gelebilir ve çalışmalara baÅŸlanabilir. Ä°lçemizin folklorik ve kültürel yönlerden zenginliÄŸine raÄŸmen ne yazık ki kapsamlı bir çalışmanın bulunmaması bu ÅŸekilde telafi edilebilir ve belki de bir prestij yayınıyla ilçemizin tanıtımına katkı saÄŸlanılmış olabilir. Bir sempozyum, panel, konferans, çalıştay ile de araÅŸtırıcıların dikkati bölgeye çekilebilir.

Ä°lçemizden yıllar içinde derlemiÅŸ olduÄŸum manilerden bir demet sunarak yazımı bitirmek istiyorum:

 

Ak dere tuzdan gelir

Yükü Kıbrıs’tan gelir

Oğlanlar hastalanmış

Dermanı kızdan gelir

 

Allı beyazlı olur

Bahçe kirazlı olur

Sahura kalkmayanların

Orucu nasıl olur

 

Altın yüzük taşıyım

Ben kızların başıyım

Bana paha biçilmez

Ben cevahir taşıyım

 

Altın yüzük var benim

Parmağıma dar benim

Åžu gidenler içinde

Kömür gözlü yâr benim

 

Aradan yıllar geçti

Hasretim sona erdi

Döndüm gurbet elden

Vazgeçti sevgilim benden

 

Avlu kapım açıldı

Gelin param saçıldı

OÄŸlan beni görünce

Birden aklını kaçırdı

 

Çakmak çaktım çakmağı

Çağırın gelin Fatma’yı

Anasından bellemiş

Dosta göbek atmayı

 

Çizme aşı beklerim

Vay benim emeklerim

Eller yârim dedikçe

Sızlar yüreklerim

 

Çok yemek geldi ortaya

Bir sinek kondu çorbaya

Dur biraz dedim ama

Hemen yapıştı sopaya

 

Dağda meşe yanması

Fenadır kaynanası

Fena olursa olsun

Oğlu altın damlası

 

DaÄŸdan kestim dibeklik

Dibinde biter keklik

Sen orada ben burda

Çekilmez bu hasretlik

 

Dam üstünde kilim var

Yaz elinde gülüm var

Kara gözlü sevdiÄŸim

Senden baÅŸka kimim var

 

Damdan dama gezersin

Kiremitleri ezersin

Bir evin oÄŸlusun

Niçin bekâr gezersin

 

Deniz dalgasız olmaz

Gönül sevdasız olmaz

Yâri güzel olanın

Başı belâsız olmaz

 

Havalarda teyyâre

Selâm götürün yâre

Ben kendime yâr buldum

Baksın başına çare

 

Hayatın akışına

ÅžimÅŸeÄŸin çakışına

Canımı feda ederim

Yârimin bakışına

 

Hele helesi güzel

Pancar selesi güzel

Evde yiyecek ekmeÄŸi yok

Tabanca takışı pek güzel

 

Ä°n dereye dereye

Dere karanlık yârim

Ellere düÄŸün bayram

Bize ayrılık yârim

 

Ä°nce giyerim ince

Pembe yakışır gence

Ä°nsan bir kuÅŸ oluyor

SevdiÄŸini görünce

 

Karanfili budama

Sefa geldin odama

Hayırlı bir yâr isen

Dünür gönder babama

 

Kar yaÄŸar kar üstüne

Derdim var dert üstüne

Cellat başımı vursa

Yâr sevmem yâr üstüne

 

Kar yağıyor sini sini

SevmiÅŸim birisini

Sen beni sev ben seni

DüÅŸünme gerisini

 

Karanfili ektim

Dibine su serptim

SevdiÄŸimi görünce

Bir demet gül verdim

 

Karanfilim kara

Sefa geldin odama

Beni çok seviyorsan

Dünür gönder babama

 

Karşı pınar akmıyor

Güzel bana bakmıyor

Çok güller kokladım

Yârim gibi kokmuyor

 

Karyolamın demiri

Baba verir emiri

Verme baba emiri

Kaçmak Allah’ın emri

 

Kırmızı taksi boyanmış

Kapımıza dayanmış

Tam kaçacaktım

Anam babam uyanmış

 

Kırmızı taksi geliyor

Åžoför sana bakıyor

Açma kapıyı açma

Sana dünür geliyor

 

Kuru kavak dik duru

Karşımda gülüp duru

Ne dedim de ben sana

Karşımda gülüp durun

 

Kuyu dibi milli olur

Güzel seven dilli olur

Güzeli sevmeyenler

Çalımından belli olur

 

Lahanayı haşladım

Doğramaya başladım

Sen aklıma gelince

Hüngür hüngür aÄŸladım

 

Makinemin sesini

Gelsin anam dinlesin

SevdiÄŸime vermezse

Evlâdım var demesin

 

Mendilim benek benek

Ortası çarkıfelek

Yazı burada geçirdik

Kışın ayında felek

 

Mendilimi uçurdum

SöÄŸüt yapraklarına

Ben yârimi düÅŸürdüm

Sevda yataklarına

 

Mendilimin uçları

Çıkamam yokuÅŸları

Benim de var bir yârim

Candarma çavuÅŸları

 

Minarede taş mı olur

Bundan ince kaş mı olur

Bundan ince kaÅŸ olsa

Hovardalar baş mı olur

 

Portakal soyulmuyor

Tadına doyulmuyor

Yârimin güzel yüzüne

Bakmakla doyulmuyor

 

Sabah oldu ışıyor

Bülbüller ötüÅŸüyor

Bu nasıl sevda imiş

CiÄŸerim tutuÅŸuyor

 

Samandan sazım var

KomÅŸu sana sözüm var

Utanıyorum söylemeye

KomÅŸu oÄŸlunda gözüm var

 

Samanlıkta kuyu var

Åžerbet gibi suyu var

Åžimdi de burdan geçecek

Fidan gibi boyu var

 

Sarışının adı derler

Esmerin tadı derler

Benim yârimi görünce

Kumral da hoÅŸtur derler

 

Sepet sepet yumurta

Satın beni unutma

Unutursan güzelim

Defterimden silerim

 

Zeytin yağı yiyemem

Basma ÅŸalvar giyemem

Senin gibi berduÅŸa

Ben efendim diyemem

Bu yazı 2534 kez okundu.

Son Haberler

Çok Okunanlar

Çok Yorumlananlar



EV9dzn.gif

SON YORUMLAR

ANKETLER

Güneysınır Haber © 2019 | İzinsiz ve Kaynak gösterilmeden kullanılamaz. Guneysinirhaber bir Gençliğin Sesi Radyo ve Televizyon A.Ş Markasıdır.

Åžafak Medya